H φωτογράφιση τοπίου είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής κάθε φωτογράφου. Η μαγεία του κόσμου γύρω μας πολλές φορές μας αφήνει άφωνους και μόνο η αποτύπωση της με το φωτογραφικό φακό μπορεί να μεταφέρει αυτό το μοναδικό συναίσθημα θαυμασμού και σε άλλους ανθρώπους.
Οι φωτογραφικοί διαγωνισμοί που έχουν ως κεντρικό θέμα το τοπίο είναι πολλοί και οι φωτογραφίες που βλέπουμε να κερδίζουν είναι, το λιγότερο που μπορούμε να πούμε, θαυμάσιες.

Πως όμως μπορείτε και εσείς να δημιουργήσετε φωτογραφίες τοπίου που να ξεχωρίζουν; Ας δούμε μερικές συμβουλές με τις οποίες θα μπορέσετε να βελτιώσετε τις φωτογραφίες σας και να προσθέσετε αυτό που λένε και οι Αμερικανοί “the wow factor”.

1. Μελετήστε έργα τέχνης

Μπορείτε να ρίχνετε μία ματιά στο έργο άλλων φωτογράφων τοπίου, αλλά θα πρέπει να προσέξετε πολύ να μην καταλήξετε να αντιγράφετε φωτογραφίες άλλων αντί να δημιουργείτε τις δικές σας. Ίσως πιο σημαντική είναι η μελέτη άλλων μορφών τέχνης, όπως η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, μελέτη που θα απελευθερώσει το μυαλό σας και θα σας βοηθήσει να επεκτείνετε τους καλλιτεχνικούς σας ορίζοντες.

2. Μάθετε να χειρίζεστε τον εξοπλισμό σας

Εξασκηθείτε με την μηχανή σας, το τριπόδι σας και ότι άλλο εξοπλισμό σκοπεύεται να χρησιμοποιήσετε. Θα είναι πολύ δυσάρεστο να μην καταγράψετε μία μοναδική στιγμή του τοπίου που φωτογραφίζετε, μόνο και μόνο επειδή ψάχνετε απεγνωσμένα στη μηχανή σας την σωστή ρύθμιση. Κατά την ανατολή και δύση του ηλίου, το φως κινείται αρκετά γρήγορα και θα πρέπει να είστε σε θέση να ανταποκριθείτε στις αλλαγές του.

3. Σχεδιασμός πριν την εξόρμηση

Η φωτογραφία τοπίου χρειάζεται, ίσως περισσότερα από όλα τα πεδία φωτογραφίας, σωστό σχεδιασμό και προετοιμασία. Είναι κρίμα να ετοιμάσετε τον εξοπλισμό σας και να εξορμήσετε για να κάνετε τις φωτογραφίες σας, διαπιστώνοντας ότι έχετε τοποθετήσει το τρίποδο σας στο λάθος σημείο ή ότι το φως την ώρα που είστε εκεί δεν είναι αυτό που θα σας δώσει το αποτέλεσμα που θέλετε.
Πολλοί φωτογράφοι τοπίου ξεκινούν μελετώντας καλά την περιοχή στον χάρτη πριν μεταβούν σε αυτή. Παρατηρούν τη φυσιολογία του εδάφους και πως αυτή επηρεάζει το φως. Ενημερώνονται για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν και υπολογίζουν πόσο χρόνο χρειάζονται να μεταβούν στην περιοχή και πόσο χρόνο θα χρειαστεί να ετοιμαστούν ώστε να μην χάσουν την στιγμή που θέλουν να καταγράψουν. Τέλος υπολογίζουν την γωνία με την οποία το φως πέφτει στην περιοχή που θα φωτογραφίσουν (δείτε τη φωτογραφική εφαρμογή Photographer’s Ephemeris).
Ετοιμάστε την φωτογραφική σας τσάντα με προσοχή ώστε να μην ξεχάσετε κάτι στο σπίτι και φροντίστε να μειώσετε το βάρος της στο ελάχιστο, ώστε να μην σας κουράζει κατά την μετακίνηση σας.

4. Εξερεύνηση της περιοχής

Μόλις φτάσετε στην περιοχή που έχετε επιλέξει, καλό είναι να εξερευνήσετε το τοπίο γύρω σας, προσπαθώντας να βρείτε το σημείο που θα ταιριάζει στη φωτογραφία που θέλετε να δημιουργήσετε. Πολλοί φωτογράφοι τοπίου επισκέπτονται την ίδια περιοχή αρκετές φορές πριν καταφέρουν να βρουν το ιδανικό σημείο και να δημιουργήσουν την φωτογραφία που θέλουν.
Επίσης υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες που μπορεί να αποκλείσουν το σημείο που αρχικά είχατε επιλέξει στη φάση του σχεδιασμού, όπως ένας περιφραγμένος χώρος, πυκνή βλάστηση, πλημμυρισμένες περιοχές, έργα που γίνονται στην περιοχή και οι οποίοι θα σας αναγκάσουν να βρείτε ένα εναλλακτικό σημείο.

5. Το καλύτερο φως είναι κατά την ανατολή και την δύση του ηλίου

Ίσως ο νούμερο ένα κανόνας στη φωτογραφία τοπίου είναι ότι το καλύτερο φως είναι κατή την ανατολή και την δύση του ηλίου. Φροντίστε να είστε τουλάχιστον 45 λεπτά με 1 ώρα πριν την ανατολή ή δύση του ήλιου στο σημείο που έχετε σχεδιάσει να στήσετε την μηχανή σας και παραμείνετε στο ίδιο σημείο για τουλάχιστον μία ώρα μετά.

6. Οι κακές καιρικές συνθήκες είναι ο καλύτερος σύμμαχος

Ομίχλη, βροχή , χιόνι, είναι συνθήκες που συνήθως δίνουν την ευκαιρία να δημιουργήσουμε μοναδικές εικόνες. Με πρωταρχικό γνώμονα την προσωπική σας ασφάλεια, μην απογοητεύεστε όταν ο καιρός δεν είναι καλός, γιατί τότε είναι η ευκαιρία να δημιουργήσετε ατμοσφαιρικές εικόνες με περισσότερο δραματικό ύφος.

7. Χρησιμοποιήστε έναν ευρυγώνιο φακό

Η φωτογραφία τοπίου είναι συνυφασμένη με τους ευρυγώνιους φακούς. Χρησιμοποιήστε ένα φακό που να ξεκινάει από χαμηλά (ιδανικά από 14-15mm), με όσο λιγότερη παραμόρφωση γίνεται. Για αρχή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον φακό που περιλαμβάνεται στο κιτ της μηχανής σας (συνήθως ξεκινάει από 18mm=27mm σε φορμά των 35mm).

8. Χρησιμοποιήστε ένα καλό τρίποδο

Το νούμερο ένα απαραίτητο αξεσουάρ που χρειάζεται ένας φωτογράφος τοπίου είναι ένα καλό τρίποδο. Με τον όρο “καλό” εννοούμε να σηκώνει με άνεση το βάρος της μηχανής σας και να είναι σταθερό. Επιπλέον το τρίποδο που θα επιλέξετε θα πρέπει να είναι σχετικά ελαφρύ, ώστε να μην σας κουράζει όταν μετακινήστε από σημείο σε σημείο στην περιοχή που θα φωτογραφίζετε. Καλό είναι επίσης να έχει αλφάδι για να μπορείτε να ευθυγραμμίζετε τη μηχανή σας πιο εύκολα.
Εξίσου σημαντική είναι και η κεφαλή του τριποδιού σας. Φροντίστε να είναι εύκολα ρυθμιζόμενη.

9. Χρησιμοποιήστε φίλτρα

Χρησιμοποιήστε τα απαραίτητα φίλτρα για φωτογράφιση τοπίου:
– Πολωτικό φίλτρο, για την πόλωση του σκληρού φωτισμού και την εξάλειψη ανεπιθύμητων αντανακλάσεων
– ND φίλτρα, όταν θέλετε να τοποθετήσετε χαμηλές ταχύτητες κλείστρου, π.χ. φωτογράφιση τρεχούμενων νερών.
– Graduated ND φίλτρα για να μπορέσετε να εξισορροπήσετε την αντίθεση μεταξύ ουρανού και γης. Σε περίπτωση που δεν έχετε τη δυνατότητα να αγοράσετε, χρησιμοποιήστε την τεχνική των πολλαπλών λήψεων με διαφορετικές ρυθμίσεις (bracketing) και της σύνθεσης στον Η/Υ.

10. Ξεχάστε το Auto/Program

Μην αφήνετε την μηχανή να αποφασίζει για εσάς. Χρησιμοποιήστε τη προτεραιότητα διαφράγματος (A) ή προτεραιότητα ταχύτητας κλείστρου (S) ανάλογα με τη φωτογραφία που θέλετε να δημιουργήσετε. Ιδανικά χρησιμοποιήστε το Manual (M).

11. Επιλέξτε για τις φωτογραφίες σας Raw

Επιλέξτε από τις ρυθμίσεις της μηχανής σας να αποθηκεύονται οι εικόνες σε Raw αρχείο. Αυτό θα σας επιτρέψει να έχετε την απόλυτη ποιότητα και την δυνατότητα να τελειοποιήσετε τις εικόνες σας στον Η/Υ.
Βέβαια μην ξεχνάτε ότι το ιδανικό είναι να πετύχετε σωστά την λήψη ώστε να χρειαστείτε όσο το δυνατόν λιγότερο χρόνο για διορθώσεις στον Η/Υ .

12. Σύνθεση κάδρου

Δώστε μεγάλη προσοχή στη σύνθεση του κάδρου σας. Ακόμα και το καλύτερο θέμα, στις πιο ιδανικές συνθήκες φωτισμού, μπορεί να χάσει πολύ από την μαγεία του αν η σύνθεση του κάδρου σας είναι φτωχή.
– Χρησιμοποιήστε τον κανόνα των τρίτων (και μην φοβηθείτε να τον σπάσετε όταν θελήσετε)
– Αναζητήστε γραμμές που θα δίνουν δυναμική στην εικόνα σας
– Δοκιμάστε διαφορετικές γωνίες λήψης
– Φροντίστε να είστε απλοί και μην παρασύρεστε στο να “φορτώσετε” το κάδρο σας με πολλά στοιχεία
– Φροντίστε να έχετε ένα θέμα στο προσκήνιο (βράχο, δέντρο, φυτό), το οποίο θα δένει αρμονικά με το φόντο
– Προσέξτε πολύ να έχετε τον ορίζοντα ευθυγραμμισμένο
– Αντί να χρησιμοποιείτε το zoom του φακού σας, χρησιμοποιήστε τα πόδια σας

13. Χαμηλό ISO

Ρυθμίστε το ISO σε χαμηλό νούμερο (100 ή 200). Η παρουσία του τριποδιού σας το επιτρέπει. Έτσι θα έχετε την μέγιστη δυνατή ποιότητα για τις εικόνες σας με πλήρη απουσία ψηφιακού θορύβου.

14. Βάθος πεδίου

Στη φωτογραφία τοπίου συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε μικρό διάφραγμα φακού, ώστε να έχουμε μεγάλο βάθος πεδίου (π.χ. f/11, f/16). Φυσικά πάντα προσέχουμε το φαινόμενο της περίθλασης το οποίο οδηγεί στην μείωση της οξύτητας των εικόνων μας σε μικρά διαφράγματα (ανάλογα με τον αισθητήρα της μηχανής που χρησιμοποιούμε και την ποιότητα του φακού μας). Έχουμε υπόψη μας ότι για να πετύχουμε μεγαλύτερο βάθος πεδίου θυσιάζουμε την οξύτητα και πράττουμε ανάλογα.
Καλό είναι πάντως να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε το διάφραγμα ενός φακού στα όρια του.

15. Υπομονή και επιμονή

Η νούμερο ένα συμβουλή που θα σας δώσουν όλοι οι φωτογράφοι τοπίου είναι να έχετε υπομονή και επιμονή. Οι φωτογραφίες τοπίου που θαυμάζετε στα περιοδικά ή στο ίντερνετ δεν έγιναν εύκολα. Αν δεν τα καταφέρετε με την πρώτη ή την δεύτερη ή ακόμα και την τρίτη φορά, ξαναπροσπαθήστε. Άλλωστε ως γνωστόν “ο επιμένων νικά”.